W metodzie Lauego wąska wiązka równoległych, polichromatycznych (tzn. o różnych długościach fal) promieni rentgenowskich pada na nieruchomy monokryształ. W wyniku tego kąt padania promieni rentgenowskich i odległość międzypłaszczyznowa są stałe. Jak wiemy aby uzyskać ugięcie promieni rentgenowskichna płaszczyznach musi być spełnione prawo bragga. W metodzie tej pojawienie się refleksu zależy od zmieniającej się długości fali promieniowania padającego na płaszczyzny sieciowe n-tego rzędu. Otrzymane dyfraktogramy nazywa się lauegramami.



Schemat metody Lauego. SS – kolimator, K – monokryształ, P – pochłaniacz wiązki pierwotnej, F – błona fotograficzna, R – wiązka pierwotna promieni, R’ – wiązki ugięte, D- odległość K-F, r1 – odległość refleks –środek wiązki pierwotnej.


Każdy refleks jest śladem promieni odbitych od pewnej płaszczyzny sieciowej kryształu, zgodnie z równaniem Bragga.
Każda prosta sieciowa w sieci przestrzennej jest osią pewnego pasa płaszczyzn sieciowych. Na rentgenogramach refleksy pochodzące od jednego pasa płaszczyzn sieciowych leżą wzdłuż jednej krzywej stożkowej. Rodzaj krzywej stożkowej zależy od kąta nachylenia osi stożka (osi pasa) względem błony fotograficznej, ustawionej prostopadle do wiązki padającej.



Schemat lauegramu: R - ślad wiązki pierwotnej, AA – płaszczyzna leuegramu i kryształu



Na lauegramach refleksy są zwykle ułożone symetrycznie jeżeli:

1) w krysztale występuje n-krotna oś symetrii, to oś pewnego pasa płaszczyzn sieciowych nachylona pod pewnym kątem względem tej osi symetrii powtarza się w krysztale n razy. Jeżeli wiązka promieni pada na kryształ równolegle do osi symetrii o krotności n to pewna (ta sama) krzywa pasowa musi się powtórzyć na lauegramie n razy.

2) wiązka promieni rentgenowskich przechodzi przez kryształ równolegle do płaszczyzny symetrii, to krzywe pasowe na lauegramie będą tak rozmieszczone, że będą związane ze sobą symetrią względem płaszczyzny symetrii. (Jeżeli wiązka promieni rentgenowskich przechodzi przez kryształ równolegle do n-krotnej osi symetrii lub równolegle do płaszczyzny symetrii to na lauegramach otrzymuje się odpowiednio symetryczny rozkład względem śladu wiązki pierwotnej promieni.)

3) wiązka promieni rentgenowskich pada w krysztale prostopadle na płaszczyznę symetrii to na lauegramie obserwuje się symetryczne ułożenie refleksów względem dwukrotnej osi symetrii.


W metodzie Lauego kryształ zawsze zachowuje się tak jakby posiadał środek symetrii, ponieważ płaszczyzny sieciowe (hkl) i (h¯k¯l¯) – [symetrycznie równoważne w przypadku kryształu mającego środek symetrii lub symetrycznie nierównoważne, ale nadal równoznaczne translacyjnie gdy kryształ nie ma środka symetrii] – należą do jednej rodziny płaszczyzn sieciowych. Wobec tego promienie rentgenowskie zostaną zawsze odbite od płaszczyzn sieciowych (hkl) i (h¯k¯l¯) w tym samym kierunku i pod tym samym kątem. Wiązki odbite będą miały takie samo natężenie niezależnie od tego czy płaszczyzny (hkl) i (h¯k¯l¯) są symetrycznie równoważne, czy tez nie.
Powyższy wniosek stanowi treść prawa Friedla.


W krystalografii rentgenowskiej metoda Lauego służy do badania symetrii oraz orientowania kryształów.

powrót do spisu treści